خبرگزاری مهر- گروه استان ها: منطقه طارم بزرگ (سفلی وعلیا) که در میان سه استان قزوین، زنجان و گیلان تقسیم شده است بزرگ ترین و مرغوب ترین تولید کننده زیتون ایران محسوب می شود.
به مدد همین ویژگی معیشت مردمان بسیاری در سه استان زنجان، گیلان و به ویژه در قزوین وابسته به شاخه های درخت زیتون و باروری طلای سبز آن است اما حدود سه سال پیش بود که با فراگیر شدن آفت مگس زیتون برای اولین بار در تاریخ، زیتون طارم تارومار شد و دست کشاورزان از این طلای سبز کوتاه ماند.
تجربه تلخی که خسارات ناشی از آن کمتر از وقوع یک زلزله در این منطقه نبود و بسیاری از باغداران ورشکسته را وادار به مهاجرت و برگزیدن زندگی شهری کرد اما طی سال زراعی گذشته سرانجام آفت مگس زیتون در طارم سفلی مهار شد و باغداران این منطقه توانستند برعکس سال گذشته این بار محصول خود را با تلفات حداقلی از شاخه های درخت بچینند.
با این حال با فرارسیدن سال زراعی جدید و آغاز برداشت های ادواری زیتون و نیز با توجه به سیال بودن آفت مگس زیتون بیم آن وجود دارد که آفت بار دیگر در یکی از استانهای همجوار قزوین کلونی ایجاد کند و از این طریق با توجه به متصل بودن باغات زیتون به هم در سه استان قزوین، زنجان و گیلان به باغات سالم در قزوین سرایت کند.
از این رو باغداران قزوینی و جهاد استان با کنترل جمعیت آفت در باغات استان چشمی نگران به سوی باغات زیتون در استان های همجوار دارند. نگرانی که اگر از سوی مسئولان این استان ها جدی گرفته نشود بیم تکرار خسارات سال ۹۲ این بار در هر سه استان وجود دارد.
طارم سفلی بزرگ ترین قربانی مگس زیتون
شدت صدمات ناشی از آفت مگس زیتون البته در منطقه طارم سفلی که در قسمت شمال غربی استان قزوین واقع است بیش تر از میزان خسارات وارده به باغ های زیتون در استان های گیلان و زنجان بود چرا که طارم سفلی برعکس طارم علیا، حتی در شرایط عادی نیز با وجود برخورداری از ثروت و جمعیت بسیار بالا همواره محروم ترین بخش استان قزوین در بهرمندی از امکانات احتمالی مرکز استان بوده است.
از سویی نیز زندگی مردم در طارم سفلی بیش از سایر بخش های طارم بزرگ در دو استان دیگر با محصول زیتون عجین شده است بگونه ای که سالانه بین ۱۸ تا ۲۵ هزار تن زیتون در این منطقه تولید می شد و به تبع همین تولید نیز چرخ معیشت مردم از زیتون و فراورده های آن می چرخید.
تولیدی که در نهایت با ورود به چرخه صنعتی صادرات، درمان، بهداشت، صنایع غذایی و کنسروی بخش اعظمی از اقتصاد طارمی ها و نیز مهم ترین رکن اقتصاد کشاورزی استان قزوین را تامین می کرد.
در نهایت طی سال گذشته با تلاش های مردم این ناحیه و البته امدادهای فرا استانی آفت زیتون تا حدود زیادی به کنترل شد و سال ۹۴ سالی بود که میزان نابودی محصول زیتون بر اثر آفت مگس زیتون به میزان چشمگیری نسبت به سنوات گذشته کاهش یافت.
پراکندگی باغات زیتون استان
نیازعلی ابراهیمی پاک با اشاره به اهمیت استراتژیک محصول زیتون برای منطقه و استان قزوین می گوید: در منطقه طارم سفلی با یک هزار و ۷۵۲ کیلومتر وسعت، حدود ۱۰ هزار هکتار باغ زیتون با شش هزار بهره بردار وجود دارد که مجموعا ۵۳ روستا، باغ زیتون دارد.
از این منظر و از نظر سطح زیرکشت طارم سفلی به تنهایی رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین ادامه می دهد: حدود پنج هزار و ۶۵۰ هکتار از باغات زیتون استان بارور و سه هزار و ۲۰۰ هکتار غیربارور است که سه هزار و ۸۵۰ هکتار به روش سنتی و ۷۵ هکتار باغ متراکم در استان وجود دارد که ویژگی همه این باغ های این است که محصور در یک نقطه نیستند.
ابراهیمی پاک به ضرورت ادامه طرح مبارزه با آفت مگس زیتون اشاره می کند و اظهار می دارد: توجه به آموزش مداوم و تخصصی باغداران می تواند در مسیر مبارزه موثر باشد که در این راستا با برگزاری ۳۰۰ نفر روز دوره آموزشی با محور مبارزه با آفت مگس زیتون در استان اقدام شده است.
کنترل آفت باید وارد شرایط پایدار شود
وی در خصوص عواملی که سبب بروز خسارات گسترده ناشی از آفت مگس در باغات طارم شد می گوید: سنتی بودن روش باغداری، نبود مدیریت صحیح در تغذیه و هرس، ساکن نبودن بیشتر بهره برداران در محل، همکاری نکردن بهره برداران، طولانی بودن مبارزه با آفت و متناسب نبودن منابع مالی از مشکلات این بخش است.
ابراهیمی پاک معتقد است تقویت شرکت های تولید کننده، تامین تجهیزات و امکانات مورد نیاز، کلینیک های گیاه پزشکی و ایستگاه های پیش آگاهی در رسیدن به موفقیت تاثیرگذار است و در مبارزه با آفت مگس زیتون لازم است از تشکل های مردمی استفاده کنیم.
رئیس جهاد کشاورزی استان با اشاره به ضرورت پایدار بودن کنترل و نابودسازی آفت مگس زیتون می گوید: نه یک سال که باید مراقب باشیم برای سال جاری، سال بعد و سالیان آتی نیز برداشت محصول زیتون دیگر شاهد بروز آفت نباشیم و کنترل آفت را وارد شرایط پایدار کنیم که برای تحقق این امر گذشته از باغداران طارم سفلی به سایر باغداران زیتون در دیگر استان ها به ویژه دو استان همجوار گیلان و زنجان نیز نیاز داریم.
استان های قزوین، گیلان و زنجان در کنترل آفت با هم مشارکت داشته باشند
استاندار قزوین در تحلیل خود از راه های جلوگیری از تکرار خسارات گذشته به محصول زیتون به مورد کشاورزی علمی اشاره می کند و اظهار میدارد: تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی سالم و مقرون به صرفه با اعمال روش های گوناگون در کشاورزی حاصل می شود و یکی از این روش ها کنترل و مباره با آفات و عوامل خسارت زای گیاهی است.
وی ادامه می دهد: باغ های زیتون با سابقه طولانی در سه استان قزوین، گیلان و زنجان بیانگر ارزش این محصول در مناطق یاد شده در کشور و جهان دارد و اهمیت حفظ و نگهداری از آنها با توجه به تک محصولی بودن مناطق یاد شده و تاثیر مستقیم بر معیشت مردم ساکن در آن، بر کسی پوشیده نیست.
همتی با اشاره به ریشه های شکل گیری کلونی های آفت در باغات زیتون منطقه اظهار می دارد: از سال ۸۳ آفت مگس میوه زیتون با داشتن ظرفیت بسیار بالای خسارت زایی بر این محصول در سه استان یاد شده مشاهده و تاکنون خسارات های هنگفتی نیز به بار آورده اما به یاری خداوند و نیز تدوین برنامه ریزی های دقیق و مدیریت و نظارت بر حسن انجام آن در سال زراعی ۹۳-۹۴ هیچ گونه خسارتی به این محصول وارد نیامده است و نیاز است که همه ما در این سه استان این دستاورد را استمرار بخشیم.
استاندار قزوین به دعوت از استانداران زنجان و گیلان برای حضور در نشست هماهنگی و برنامه ریزی کنترل آفت مگس میوه زیتون اشاره می کند و می گوید: به منظور تداوم حفظ این محصول و امنیت غذایی، شایسته است با برگزاری نشست های هم اندیشی و همیاری میان این سه استان نسبت به بهبود روش های کنترل آفات مذکور و رفع برخی کاستی های مربوط به آن گام برداشته شود.
کنترل آفت بدون کمک استان های همسایه غیرممکن است
بی تردید در جریان آفات گسترده سه سال پیش و سالیان پیش از آن در طارم سفلی، باغات زیتون بسیاری در استان های گیلان و زنجان نیز متحل ضایعات باغی شدند.
ضایعاتی که البته با توجه به اقتصاد کشاورزی محور در دو استان زنجان و گیلان برای زندگی و معیشت هموطنان در این دو استان نیز بسیار مهیب و خطرناک بود.
اما با تدابیری که در منطقه طارم سفلی اندیشیده شد و نیز تلاش باغداران بومی این ناحیه سرانجام آفت مگس زیتون در باغات شمال غربی قزوین کنترل شد و اکنون می توان ضمن استفاده از تجربیات جهاد کشاورزی قزوین در کنترل محدوده آفت به صورت مشارکتی برای کنترل و نابودسازی این آفت مخرب کوشید.
کوشش و چشم اندازی که یقینا بدون مشارکت سه استان مجاور «قزوین، گیلان و زنجان» امکان پذیر نیست و در کنار آن بهره و ثمره این کوشش مشترک نصیب کشاورزان و اقتصاد کشاورزی محور هر سه استان کشور خواهد شد.
نظر شما